Biegunka u dzieci nie zawsze przebiega w ten sam sposób. Może mieć na to wpływ wiek dziecka, jego waga, mechanizm, na którego drodze doszło do biegunki, oraz sposób opieki rodzica nad dzieckiem z biegunką. Z tego powodu biegunka u dwulatka może przebiegać zupełnie inaczej niż u niemowlaka, dlatego warto wiedzieć, jak postępować w danym przypadku i być odpowiednio przygotowanym.
Dziecko z biegunką, ale bez odwodnienia
Dzieci w tej grupie nie rozwinęły jeszcze objawów odwodnienia, ale bardzo ważne jest, aby cały czas podczas trwania biegunki uzupełniać płyny. W takim przypadku opieka nad dzieckiem może odbywać się w domu bez konieczności hospitalizacji, jedynie z uwzględnieniem kilku ważnych zasad: dziecku należy podać doustne roztwory nawadniające (tzw. ORS) lub samodzielnie przygotowane płyny nawadniające, nie wolno przerywać podawania posiłków oraz kontynuować karmienie piersią. Nawodnienie powinno odbywać się w ilości 5-10 ml na każdy kilogram masy ciała dziecka, po każdym stolcu biegunkowym. Dodatkowo można suplementować dziecku preparaty cynku w dawce odpowiedniej dla wieku, które łagodzą przebieg biegunki i zapobiegają nawrotom.
Dziecko z biegunką i umiarkowanym odwodnieniem
Dzieci z intensywną biegunką i niewystarczającą podażą wody oraz elektrolitów mogą rozwinąć objawy odwodnienia. U dziecka może być wtedy zauważalna:
- zmiana zachowania w postaci rozdrażnienia lub apatii,
- zmniejszone oddawanie moczu,
- sucha skóra i wyschnięte śluzówki jamy ustnej,
- wzmożone pragnienie,
- zapadnięte gałki oczne,
- płacz bez łez.
W takim przypadku należy pilnie zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi doustne leczenie nawadniające, trwające od 4 do 6 godzin. Następnie, po uzyskaniu poprawy, dziecko wraca do domu z zaleceniem kontynuacji doustnego nawadniania, które powinno odbywać się wg schematu, w zależności, czy jest to biegunka u niemowlaka, czy biegunka u dwulatka:
- dziecko o masie 1-10 kg – 100 ml/kg mc.,
- dziecko o masie 10-20 kg – 1000 ml + 50 ml/kg mc. na każdy kg >10 kg mc.,
- dziecko o masie >20 kg – 1500 ml + 20 ml/kg mc. na każdy kg >20 kg mc.
Dziecko z biegunką i silnym odwodnieniem
Każde dziecko z objawami silnego odwodnienia wymaga pilnej hospitalizacji i nawadniania drogą dożylną. Jest to jedyny sposób, aby odwrócić ciężkie następstwa zdrowotne, jakie niesie za sobą tego typu odwodnienie. Silne odwodnienie sugerują objawy:
- dziecko jest senne lub nieprzytomne,
- gałki oczne bardzo zapadnięte i podsychające,
- śluzówki jamy ustnej bardzo suche,
- pragnienie słabe,
- fałd skóry rozprostowuje się bardzo wolno.
W tym przypadku nie można zwlekać, ale jak najszybciej wezwać pomoc.
Dziecko z krwistą lub śluzową biegunką
Dzieci, u których zauważono krew bądź śluz w biegunkowym stolcu, powinny zostać poddane leczeniu nawadniającemu połączonemu ze zwalczaniem infekcji bakteryjnej, której przyczyną może być bakteria z rodzaju Shigella, Salmonella, Yersinia, Clostridiu difficile i enterokrwotoczna Escherichia coli. Dodatkowo często współwystępuje silny kurczowy ból brzucha, ogólne złe samopoczucie oraz gorączka, która powinna być zwalczana przy użyciu środków przeciwgorączkowych np. paracetamol w dawce odpowiedniej dla wieku. Ponadto nie zaleca się podawania leków przeciwbiegunkowych, które utrudniają pozbycie się toksyn wytworzonych przez patogeny. Za to dobry wyborem jest diosmektyt, który absorbuje toksyny, zapobiega niszczeniu śluzu pokrywającego nabłonek jelitowy oraz wspiera barierę jelitową. W przypadku pogarszającego się stanu zdrowia dziecka konieczne może być wykonanie badania mikrobiologicznego stolca w celu ustalenia przyczyny dolegliwości i zlecenia celowanego leczenia.